خصوصیات و ویژگی های اصحاب و یاران، و کسانی که محبوب و مرضیّ وجود نازنین "بقیة ا... الاعظم" می باشند، در ادعیه و زیارات مربوط به ایشان بیان شده؛ که علاوه بر نشانه های اصحاب، هر کدام طریق وصول به این مقام را در آئینه خویش روشن می‌نماید. اما بطور کلی طریقی که سالک و روندة این راه باید در پیش بگیرد، دائر مدار دو محور اساسی در بحث تربیت معنوی انسان است :

الف) سیر نظری، یا به فرمایش حضرت امام( مجاهدت علمی، یعنی شناخت صحیح و اساسی دین، و پیراستن از آنچه غیردین است، این کار با تدبّر عالمانه در قرآن و روایات مأثور از اهل بیت(ع) حاصل می گردد. همچنین با مطالعه دقیق و برنامه ریزی شده کتابهایی، که اهل فن و اسلام شناسان در مورد اسلام نوشته اند (مانند کتابهای شهید مطهری، علامه طباطبایی و ...) در این گام ما به احکام و تکالیف خویش، در ابعاد مختلف وجودمان، معرفت پیدا می کنیم. و برنامه ریزی دقیقی را برای اصلاح افکار و اندیشه ها، خلقیات و صفات، و رفتار و کردارمان بعمل می آوریم. و در واقع با آگاهی از وظائف عملی، و گسترش شناخت خود از مبانی و معارف در راه تقویت بنیه اعتقادی و اخلاقی خویش، تلاش و کوشش می کنیم.

ب) سیر عملی، یا به فرمایش حضرت امام( ،‌مجاهدت عملی، این کار با تقلید از احکام ظاهری شریعت، و به جا آوردن آداب انجام می پذیرد. اهتمام به واجبات و وظائف دینی، و پرهیز از معاصی، لغزشها و گناهان، دو رکن این حرکت است. مراعات تقوا در همه شؤون فردی و اجتماعی، بزرگترین عامل قرب انسان به خداوند و اولیای اوست. در واقع در هر محیطی که هستیم، به خودسازی اقدام می کنیم، و با توبه از اعمال گذشته، قلب خویش را برای تجلی و ورود نور الهی آماده می سازیم، و سیّئات را به حسنات تبدیل می نماییم. "ان الحسنات یذهبن السیّئات".

قرآن کریم راجع به حضرت مهدی(ع) و اصحاب ایشان می فرماید : "الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاة او آتوا الزکاة وآمروا بالمعروف و نهوا عن المنکر" (کسانی که اگر در زمین به ایشان قدرت و توانایی دهیم، نماز را به پا داشته، و زکات را به مستحق می بخشند، و به معروف امر نموده، و از منکر نهی می کنند.)

امام باقر( پیرامون این آیه شریفه فرمودند : "این آیه برای آل محمد(ص) و مهدی(ع) و اصحاب اوست."

اگر دقت بفرمایید، در واقع ما برای فراهم کردن زمینه ظهور حضرت، از خود آغاز نمودیم، و در جهت سنخیّت خویش با حضرت مهدی(ع) حرکت نمودیم. نسخه ای که مقام معظم رهبری نیز تأکیدی زیبا بر آن داشتند، منتظران و یاوران مصلح جهانی باید خود صالح باشند.

به برخی از خصوصیات یاران امام عصر "ارواحنا لتراب مقدمه الفداه" توجه فرمایید،‌امید است که مشعل راه باشد، و فراسوی ما را روشن سازد، تا از گردابهای ضلالت و گمراهی نجات یابیم.

در روایات متعدد داریم که انتظار فرج در زمان غیبت، از بهترین اعمال است.

فرج یعنی نصرت و پیروزی و گشایش، و مقصود عدل گستری که به رهبری امام عصر(ع) شکل می گردد. بنابراین انتظار فرج یعنی انتظار تحقق یافتن این آرمان بزرگ و جهانی. و این خواستگاه، آنگاه جدی و راست است، که شخص منتظر، عامل به عدل و گریزان از ستم و تباهی باشد، و اگر نه،‌ این انتظار شعار بی محتوایی خواهد شد. از این رو در روایات آمده است که انتظار فرج، خود فرج است. زیرا کسی که حقیقتاً منتظر فرج و ظهور حجت خدا، و تأسیس حکومت عدل گستر اوست، زندگی خود را بر پایه عدل و داد استوار می سازد. و او انسانی است که در حضور و غیبت امام نحوة رفتار و سیر و سلوکش تفاوتی ندارد. و قبل از تشکیل حکومت عدل، او چنین حکومتی را در زندگی خود پایدار ساخته است. بنابراین انتظار فرج حقیقی، ریشه در معرفت به حق و عدل و ایمان، و عشق به آن دارد. و آثار آن نیز در عمل نمایان می گردد. و در واقع این انتظار، ظهور فرجِ سینة او به سوی معدن ارزشها و زیباییها است. چنین شخصی، فضایل انسانی را در نفس خویش شکوفا نموده، و به ثمر رسانده است. و در واقع در قلب خود، ظهور سلطنت مطلقة قائم المهدی(ع) را شهود نموده، و طعم آنرا چشیده،‌و رائحة آن را بوییده است. چنین منتظری هرگاه در زمان غیبت از دنیا برود، به منزلة کسانی است که پس از ظهور حضرت حجت زنده اند، و تحت فرمان او در راه خدا جهاد می کنند.

2. در زیارت شریف آن حضرت در روز جمعه، می خوانیم : "ان یجعلنی من المنتظرین لک و التابعین و الناصرین لک علی اعدائک" (از کسانی باشم که در انتظار مهدی(ع) هستند، و از پیروان و یاری کنندگان تو علیه دشمن تو قرار گیرم.)

حالت انتظار که بحثش رفت، و اما مرحله دوم تبعیّت است؛ تبعیّت از آرمانهای موعود، و تخلق به آن اخلاق پسندیده و صفات مورد نظر امام(ع)،‌ که در تعلیمات ائمه(ع) دیده می شود. مؤمن منتظر، تابع فرمانده است؛ نه آنکه به هواهای خویش اقتدا کند. و چنین است که در دعای غیبت می خوانیم : "و قونا علی طاعته و ثبِّتنا علی متابعته..." (خدایا مرا بر اطاعت وی توانا، و بر پیروزیش ثابت قدم بدار، و مرا بر این امر (انتظار)، شکیبا گردان؛ تا آنکه شتاب در آنچه تو تأخیرش را می خواهی، و تأخیر در آنچه تو شتاب کرده ای، نخواهم. و از آنچه پوشیده ای، جستجو نکنم. و بحثی در آنچه پنهان نموده ای،‌ نداشته باشم. و با تو در تدبیرت منازعه نکرده، و نگویم چگونه و چرا ولی امر ظهور نمی کند؟)

مرحله سوم نصرت است. عاشق راحتی معشوق را می خواهد، نه راحتی خویش را. و برای این است که عاشق منتظر، تلاشگر است. در این مشکلات موجود نی منتظران واقعی بی تفاوت نیستند. و به اندازه توان خوبش در دعوت به حق می کوشند. تا شاید همراهانی برای نی راه طولانی پیدا کنند.

صفات نیکو و ارزنده بسیار دیگری نیز در زیارات و ادعیه، در مناجات با صاحبان وجود دارد، که با مراجعه به کتاب ارزشمنده مفایتح الجنان (اثر شیخ عباس قمی "طاب ثراه")، می توانید تأمّل و تعمّل نمایید.

برای بالا بردن معلومات خویش می توانید به کتب زیر مراجعه نمایید :

1. دادگستر جهان، آیت ا...امینی

2. سیمای امام زمان، سید مهدی شمس الدین

3. مهدی موعود، "ترجمه جلد 13بحارالانوار"، علی دوانی

4. سیمای حضرت مهدی در قرآن، سید هاشم حسینی بحرانی